AB üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs'ta kabul edilen yasa, 12 Temmuz'da Birliğin Resmi Gazetesi'nde yayımlanarak bugün yürürlüğe girdi.
Dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası” olarak bilinen kurallar, bu alandaki düzenlemeleri 27 AB üye ülkesinde kademeli olarak uyumlu hale getirecek.
Esasında AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğe zarar vermeyecek şekilde çalışması amaçlanıyor.
Bu nedenle kurallar, yapay zeka sistemlerini topluma verdikleri zararın düzeyine göre gruplandırıyor. Risk derecesi arttıkça kurallar daha katı hale gelir.
Örneğin söz konusu sistemlerin ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, işe alım prosedürleri, banka kredilerinin değerlendirilmesi, vize başvurularının incelenmesi gibi insan hayatını ciddi şekilde tehlikeye atabilecek ve sağlığı tehdit edebilecek alanları.
Düşük riskli alanlar arasında yapay zeka destekli video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamalar yer alıyor.
AB Komisyonu, şu anda AB üyesi ülkelerde kullanılan sistemlerin çoğunun bu kategoriye girdiğini belirtmektedir.
Yapay zeka uygulamalarının kullanım koşulları risk derecesine göre belirleniyor ve distribütör, tedarikçi ve uygulama kullanıcılarının sorumlulukları net bir şekilde tanımlanıyor.
“Kabul edilemez” risk grubuna giren sistemler tamamen yasaktır. Yasak, internetten veya kapalı kamera sistemlerinden yüz görüntüleri elde etmeyi, işyerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puan, cinsel yönelim veya dini inanç gibi hassas verileri elde etmek amacıyla biyometrik sınıflandırmalar yapmayı içeriyor.
İnsan davranışını manipüle eden veya insanın zayıf noktalarından yararlanan yapay zeka sistemleri de yasaktır.
Video, metin, resim oluşturma, başka bir dil konuşma, hesaplama yapma veya bilgisayar kodu yazma gibi çok çeşitli farklı görevleri gerçekleştirebilen büyük sistemler için özel kurallar geçerlidir.
Bu “genel amaçlı yapay zeka” sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık kriterlerini karşılamasının sağlanması planlanıyor.
HUKUKU İHLALİN CEZASI NE KADAR?
Kurallara uymayan şirketler, küresel cirolarıyla orantılı olarak milyonlarca avro tutarında para cezasıyla karşı karşıya kalıyor.
Örneğin yasaklı bir teknolojinin kullanılması durumunda söz konusu şirkete 35 milyon euroya kadar yani küresel cirosunun %7'sine kadar para cezası uygulanabilecek. Diğer hükümlerin ihlali durumunda 15 milyon avroya kadar veya cironun %3'üne kadar para cezası uygulanabilecek.
Yasanın bugün yürürlüğe girmesinden sonra yasaklar 6 ay sonra yürürlüğe girecek.
Genel yapay zeka modellerine ilişkin yönetişim kuralları ve yükümlülükleri 12 ay sonra yürürlüğe girecektir.
Kanun 2 yıl sonra tüm boyutlarıyla geçerli olacak.