Ukrayna savaşı: Rusya’nın silah stoğu azalıyor mu?

  • Reality Check
  • BBC News

Ukrayna'nın başkenti Kiev'e yapılan füze saldırısı

Kaynak, Getty Images

Rusya bu hafta Ukrayna’nın birçok bölgesinde çeşitli saldırılar düzenledi sadece bazı uzmanlar Rus ordusunun başta yeni model kırılgan füzeler olmak suretiyle tabanca stoklarında azalma bulunduğunu öne sürüyor. Bu söylemler ne kadar doğru?

Rusya şimdiye kadar ne tür silahlar kullandı?

Son günlerde roket saldırılarının sayısını artıran Rusya’nın kullandığı tabanca türleri hakkında bazı sual işaretleri ortaya çıkıyor.

Savunma uzmanları, Rusya’nın karadaki hedefleri vurmak için karadan havaya roket kullanmasını örnek göstererek bu işlem için daha uygun olan cephanelerde eksiklik yaşıyor olabileceğini söylüyor.

Internasyonal Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden askeri uzman Douglas Barrie, “[Yapılan son saldırılarda] en fazlaca dikkatimizi çeken şey çeşitli hava füzelerinin karadaki hedefler üstünde kullanılması” diyor ve sözlerine devam ediyor:

“Karaya meydana getirilen saldırılarda kullanılan seyir roket stoklarında eksiklik bulunduğunu düşünüyoruz. Tamamen tükendiğini değil fakat stoklarda azalma bulunduğunu tahmin ediyoruz.”

Rusya, savaşın başlangıcında Ukrayna’daki çeşitli kara hedeflerini vurmak için sık sık kırılgan güdümlü füzeler kullandı. Sadece yazları bu saldırıların sayısı azaldı ve bazı müdafa yetkilileri stoklarda ciddi bir azalma bulunduğunu öne sürdü.

Geçtiğimiz günlerde mevzuyla ilgili konuşan  İngiltere Elektronik İstihbarat Servisi’nin (GCHQ) başkanı Jeremy Fleming, “Biz ve sahadaki Rus komutanlar stoklarda azalma bulunduğunu biliyor” dedi.

Herhangi bir kanıt var mı?

Rusya’nın roket stokları hakkında fazlaca fazla bilgiye haiz değiliz. Yetkililer bu bilginin sızdırılmaması için çaba ediyor, dolayısıyla haber alma yetkililerinin bu iddialarını neye dayandırdığını da bilmiyoruz.

Ancak meydana getirilen son saldırıların peşinden bazı ipuçları ortaya çıkmaya başladı.

Ukrayna’daki enkaz alanlarından paylaşılan bazı görsellerde S-300 füzelerinin kaltıntılarını görebiliyoruz.

BBC, bağlantı verilen web sitelerinin içeriğinden görevli değildir.

Bunlar karada değil, havadaki hedefleri vurmak için tasarlanmış füzelerin fotoğrafları.

Yapılan toplumsal medya paylaşımlarında Rusya’nın bu S-300 füzelerini karadaki hedefleri vurmak için tekrardan tasarladığı öne sürülüyor.

Bu fotoğrafları incelediğimizde aralarından üç tanesindeki tabanca kalıntılarının S-300 füzesiyle eşleştiğini tespit ettik.

Harkov'da görüntülenen füze kalıntısı

Bu fotoğraftaki tabanca kalıntısının kenarında görünen yazıyı S-300 füzelerinin görselleriyle karşılaştırdık ve ikisinin eşleştiğini gördük.

Füzelerin boyutları da benziyor.

Mykolaiv'de görünen füze kalıntısı

Bazı uzmanlar da Rusya’nın elindeki cephaneleri tekrardan tasarlayarak kullandığını öne sürüyor.

McKenzie istihbarat yetkilisi Louise Jones, “Inanırım ki ordu stoklarını denetim etti, yeni tabanca üretme potansiyelini değerlendirdi ve yapılacak en etkili şeyin S-300 şeklinde füzeleri değişik yollarla kullanıma sokmak olduğuna karar verdi” diyor.

Rusya’nın bununla birlikte hava kuvvetlerinde yaşamış olduğu yenilgiler de vurgulanıyor ve ordunun karadan havaya silahlarını karadaki hedefler için kullanıldığı belirtiliyor.

Rusya, savaşın başlangıcından bu yana Ukrayna’da hava üstünlüğünü sağlayamadı.

Bunlar Ukrayna’nın füzeleri olabilir mi?

Rusya ve Ukrayna son zamanlarda S-300 füzeleriyle hücum düzenlemekle birbirlerini suçluyor. Her iki ülke de bu füzelere haiz.

Ukrayna, Rus füzelerini vurmak için bu silahları kullanıyor. Rusya ise Ukrayna’nın müdahalesi yüzünden bu füzelerin karaya düşüp sivil kayıplara niçin bulunduğunu söylüyor.

S-300 hava savunma sistemi

BBC’ye konuşan Rusya Parlamentosu yetkilisi Evgeny Popov, çocuk oyun parkları şeklinde sivil bölgelerdeki tahribatın “Ukrayna’ya ilişkin füzesavar sistemlerden kaynaklandığını” söylemiş oldu.

Sadece silah uzmanları kalıntılara bakarak füzelerin nereden atıldığını anlamanın fazlaca zor bulunduğunu aktarıyor.

Stratejik ve Internasyonal Emekler Merkezi’nden Ian Williams, Ukrayna tarafınca meydana getirilen yanlış bir tabanca kullanımına rastlamadığını belirtiyor.

Williams, fazlaca fazla değişken olduğundan mevcut yıkıntı görsellerinde Ukrayna hava müdafa sistemlerinin kent merkezlerinde konuşlandırıldığını kati olarak söylemenin mümkün olmadığını paylaşıyor ve devam ediyor:

“Genel anlamda bu sistemler savunulan bölgenin çevresine konuşlandırılıyor. Ukrayna’dan meydana getirilen herhangi bir müdahalenin kentsel bölgeleri etkilemesi beklenmez.”

Rusya başka ne tür silahlar kullandı?

Rusya, Ukrayna’da savaşı fazlaca sayıda roket saldırısıyla başlatmıştı.

ABD Müdafa Bakanlığı, Rusya’nın savaşın ilk 11 gününde ortalama 600 roket attığını tahmin etmişti.

Karadan, denizden ve havadan saldırılar sonraki aylarda devam etti.

Havadan meydana getirilen saldırıların büyük kısmı Rus bölgelerden gerçekleştirildi.

Kalibr füzesi

Rusya’nın kullandığı silahlar içinde İskender fırlatma platformlarından atılan balistik ve seyir füzeleri ile Karadeniz’de konuşlanmış vapur ve denizaltılardan atılan Kalibr seyir füzeleri bulunuyor.

Bunların yanı sıra KH-101 ve KH-555 tipi havadan fırlatılan seyir füzeleri ve Nisan’da Kramatorsk tren istasyonunda ortalama 50 kişinin ölümüne neden olan Tochka-U füzelerinin de kullanıldığı belirtiliyor.

KH-101 füzesi

Haziran ayında Kremenchuk avmsine meydana getirilen ve 20 kişinin ölümüne neden olan bir saldırıyı inceleyen BBC analizi, kullanılan füzelerin KH-22 yada daha yeni bir modeli olan KH-32 bulunduğunu tespit etti.

Bunlar aslına bakarsak gemilere istila etmek için tasarlanmış, daha eski füzeler.

Bu füzelerin kullanımı da Rusya’nın tabanca stoklarının azaldığı yönündeki şüpheleri arttırıyor.

Yoruma kapalı.